Jak Zmniejszyć Napięcie Mięśniowe?

Napięcie mięśni można skutecznie zmniejszyć, korzystając z różnorodnych metod fizjoterapeutycznych, które pomagają je rozluźnić i zwiększyć elastyczność. Jednak, by osiągnąć trwałe rezultaty, warto również wprowadzić zmiany w codziennych nawykach. Codzienna aktywność fizyczna w połączeniu z technikami relaksacyjnymi, takimi jak medytacja czy głębokie oddychanie, skutecznie obniża poziom stresu. Systematyczne rozciąganie oraz masaże dodatkowo łagodzą dolegliwości bólowe i przeciwdziałają sztywności mięśni. Takie kompleksowe podejście pozwala odzyskać swobodę ruchów oraz poprawić komfort życia na co dzień, zapewniając lepszą kondycję mięśni.

Co to jest napięcie mięśniowe?

Napięcie mięśniowe to stan, w którym mięśnie pozostają częściowo skurczone nawet podczas odpoczynku. Ten naturalny mechanizm odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu prawidłowej postawy ciała, a także przygotowuje mięśnie do aktywności oraz zapewnia stabilność stawów. Odpowiedni poziom napięcia jest niezbędny dla sprawnego funkcjonowania organizmu, umożliwiając swobodne wykonywanie codziennych zadań. Zarówno nadmiar, jak i niedobór napięcia mięśniowego może prowadzić do dolegliwości, takich jak ból czy zaburzenia funkcjonowania mięśni i stawów.

Jakie są przyczyny wzmożonego napięcia mięśniowego?

Wzmożone napięcie mięśniowe może mieć wiele źródeł. Na wstępie, chroniczny stres oraz emocjonalne obciążenie często prowadzą do napięcia, zwłaszcza w obrębie karku i szyi. Siedzący tryb życia oraz długotrwałe utrzymywanie jednej pozycji skutkują sztywnością mięśni, co dodatkowo potęguje ich napięcie.

Zła postura, jak na przykład garbienie się, sprawia, że mięśnie są nierównomiernie obciążone, co prowadzi do ich przeciążenia. Oprócz tego, niedobory istotnych składników odżywczych, takich jak magnez i potas, a także brak odpowiedniej hydratacji, osłabiają funkcjonowanie mięśni i mogą skutkować skurczami. Przeciążenie organizmu oraz niewłaściwe wzorce ruchu mogą prowadzić do mikrourazów, co w konsekwencji przyczynia się do przewlekłego napięcia.

Nie można pominąć również aspektu chorób neurologicznych, w tym stwardnienia rozsianego oraz różnego rodzaju urazów, które negatywnie wpływają na prawidłowe działanie mięśni. Zrozumienie wymienionych czynników jest istotne, gdyż przyczynia się do skutecznych działań profilaktycznych i redukcji napięcia mięśniowego.

Wpływ stresu i napięcia emocjonalnego

Stres oraz emocjonalne napięcie powodują wzrost kortyzolu, hormonu, który przyczynia się do mimowolnych skurczów mięśni i zwiększonego napięcia. Najczęściej można zauważyć spięcie mięśni w okolicy:

• karku,
• pleców,
• ramion.

Taki stan często skutkuje bólem napięciowym, sztywnością oraz ogólnym dyskomfortem.

Na szczęście możliwe jest skuteczne zredukowanie tego napięcia dzięki różnorodnym technikom relaksacyjnym. Można wyróżnić kilka metod:

• medytacja,
• ćwiczenia oddechowe,
• regularne momenty na odpoczynek i regenerację.

Medytacja oraz ćwiczenia oddechowe mają zdolność obniżania poziomu stresu, co sprzyja rozluźnieniu mięśni. Warto również zadbać o regenerację, które pomogą w codziennym zmaganiu się z napięciem.

Siedzący tryb życia i brak aktywności

Siedzący tryb życia oraz niedobór ruchu są głównymi czynnikami prowadzącymi do wzmożonego napięcia mięśniowego. Gdy zbyt długo utrzymujemy jedną pozycję, mięśnie w okolicy szyi, pleców i nóg zaczynają odczuwać przeciążenie, co skutkuje bólem i sztywnością.

Dodatkowo, brak aktywności fizycznej wpływa negatywnie na kondycję oraz elastyczność naszych mięśni, co sprzyja powstawaniu napięć i ograniczeń w ruchu.

Na szczęście, włączenie regularnych ćwiczeń rozciągających, pływania lub Nordic Walking do jakiejkolwiek rutyny może przynieść znaczną ulgę. Atrakcyjne formy aktywności fizycznej rozluźniają napięte mięśnie i wspomagają krążenie krwi. Dzięki temu możemy zredukować uczucie napięcia oraz poprawić naszą ogólną sprawność fizyczną.

Błędy postawy i długotrwałe przebywanie w jednej pozycji

Błędy w postawie oraz długotrwałe siedzenie w jednej pozycji mogą prowadzić do:

• nierównomiernego obciążenia mięśni,
• przeciążenia,
• sztywności,
• bólu,
• powstawania asymetrii ciała i problemów z chodem.

Co więcej, nieprawidłowe ułożenie ciała ma negatywny wpływ na równowagę oraz koordynację ruchową. Utrwalone złe wzorce ruchowe jedynie pogłębiają te trudności.

Jednak wprowadzenie:

• regularnych zmian pozycji,
• robienie przerw podczas siedzenia,
• praktykowanie ćwiczeń rozciągających

może znacząco pomóc w zapobieganiu napięciu mięśniowemu i jego negatywnym konsekwencjom. Pamiętaj, że właściwa postawa jest kluczowa dla utrzymania zdrowia.

Niedobory składników odżywczych i odwodnienie

Niedobory kluczowych składników odżywczych, takich jak magnez czy białko, oraz brak odpowiedniego nawadniania mogą skutkować wzrostem napięcia mięśniowego. Magnez, będący istotnym minerałem, odgrywa fundamentalną rolę w zapobieganiu skurczom i wspieraniu procesów relaksacji mięśni. Kiedy organizm cierpi na braki tego pierwiastka, mięśnie mogą działać mniej efektywnie, co prowadzi do ich nadmiernego napięcia.

Zróżnicowana dieta bogata w wartości odżywcze jest kluczowym elementem, który wspomaga elastyczność mięśni oraz poprawia krążenie krwi. To z kolei ułatwia regenerację tkanek. Odpowiednie nawodnienie jest równie ważne, ponieważ zapobiega sztywności mięśni i wspiera ich prawidłowe funkcjonowanie.

Braki tych istotnych składników osłabiają siłę mięśni, co może prowadzić do szeregu problemów związanych z napięciem. Dlatego warto zadbać o dietę charakteryzującą się różnorodnością oraz pamiętać o nawadnianiu, aby mięśnie mogły działać w optymalnej kondycji.

Przeciążenie organizmu oraz nieprawidłowe wzorce ruchu

Przeciążenie organizmu, spowodowane zbyt intensywną aktywnością fizyczną, często prowadzi do uczucia zmęczenia mięśni. To zjawisko zwiększa napięcie, co może znacznie utrudniać proces regeneracji. Dodatkowo, niewłaściwe wzorce ruchowe oraz złe nawyki posturalne mogą przyczyniać się do powstawania asymetrii w mięśniach i chronicznego napięcia, które w rezultacie prowadzą do dyskomfortu i ograniczają naszą sprawność ruchową.

Na szczęście istnieją skuteczne sposoby na zmniejszenie przeciążenia. Technikami, które mogą okazać się pomocne, są:

• terapia manualna,
• fizjoterapia,
• metoda Energii Mięśniowej (MET).

Te podejścia nie tylko pomagają w korekcji wzorców ruchowych, ale również skutecznie redukują napięcie. Co więcej, taki rodzaj rehabilitacji przyspiesza powrót mięśni do optymalnego funkcjonowania, co jest niezwykle istotne dla ogólnej sprawności fizycznej.

Czynniki neurologiczne i urazy

Choroby neurologiczne, takie jak stwardnienie rozsiane i choroba Parkinsona, prowadzą do zwiększonego napięcia mięśniowego. To zjawisko ma swoje korzenie w nieprawidłowym funkcjonowaniu układu nerwowego. Również urazy neurologiczne potrafią wywołać hipertonię, charakteryzującą się nadmiernym napięciem mięśni.

U dzieci objawy nasilonego napięcia mięśniowego mogą przybierać różne formy, takie jak:

• prężenie ciała,
• asymetria,
• trudności związane z motoryką.

W terapii dzieci z tymi problemami powszechnie stosuje się rehabilitacyjne techniki, takie jak NDT Bobath czy metoda Vojty, które są zaprojektowane w celu wspierania zdrowego rozwoju umiejętności ruchowych.

Z kolei w przypadku dorosłych terapia skupia się przede wszystkim na fizjoterapii oraz farmakologicznych metodach łagodzenia napięcia mięśniowego. Niezależnie od wieku, istotną kwestią jest kompleksowe podejście do rehabilitacji układu nerwowego. Takie działania mogą przynieść ulgę w objawach i poprawić jakość życia pacjentów.

Jakie objawy towarzyszą napięciu mięśniowemu?

Objawy napięcia mięśniowego mogą przybierać różne formy. Możesz odczuwać:

• ból mięśni, który może być zarówno tępy, jak i ostro kłujący,
• sztywność, która utrudnia ruch,
• ograniczenia w zakresie ruchomości stawów oraz mięśni, co znacznie utrudnia codzienne funkcjonowanie,
• przewlekłe zmęczenie, prowadzące do ogólnego osłabienia oraz spadku wydolności organizmu,
• nagłe skurcze mięśni, które potrafią być bardzo bolesne,
• uczucie drętwienia kończyn, które może nasilać się wraz z napięciem.

Bóle napięciowe, zwłaszcza w rejonie szyi i barków, mogą być uporczywe i trwać przez dłuższy okres. Takie dolegliwości negatywnie wpływają na komfort życia, dlatego są ważnym sygnałem, którego nie należy lekceważyć. Ignorowanie tych symptomów może prowadzić do poważniejszych problemów zdrowotnych oraz obniżenia jakości życia. Dlatego warto podjąć działania, aby przynieść sobie ulgę.

Ból i sztywność mięśni

Ból i sztywność mięśni to jedne z najczęstszych sygnałów, które wskazują na wzmożone napięcie w organizmie. Tego typu napięcie może powodować dyskomfort nie tylko podczas wypoczynku, ale również w trakcie aktywności fizycznej. Spięte mięśnie ograniczają swobodę ruchów, co znacząco utrudnia wykonywanie codziennych obowiązków.

Na szczęście istnieją efektywne sposoby na złagodzenie tych dolegliwości:

• masaż,
• terapia ciepłem,
• regularne ćwiczenia rozciągające.

Masaż oraz terapia ciepłem mogą być niezwykle pomocne w rozluźnieniu mięśni i redukcji uczucia sztywności. Dodatkowo, regularne ćwiczenia rozciągające zdecydowanie wpływają na poprawę elastyczności tkanki mięśniowej. Dzięki nim nie tylko zmniejsza się napięcie i ból, ale również następuje poprawa ogólnego samopoczucia oraz większa swoboda ruchów.

Ograniczenie ruchomości i przewlekłe zmęczenie

Ograniczenia w ruchomości ciała mogą mieć swoje źródło w nadmiarze napięcia mięśniowego. Taki stan prowadzi do sztywności, a tym samym obniża elastyczność mięśni. Do tego dochodzi jeszcze przewlekłe zmęczenie, które często rozwija się w wyniku stałego stresu mięśniowego oraz braku odpowiedniego wypoczynku. Wszystkie te czynniki mogą utrudniać codzienne funkcjonowanie.

Na szczęście, regularne ćwiczenia rozciągające oraz aktywność fizyczna mogą znacznie zwiększyć elastyczność mięśni i złagodzić odczucie zmęczenia. Warto zaznaczyć, że do takich ćwiczeń należy dodać techniki relaksacyjne, które wspomagają przywrócenie pełnej ruchomości i skutecznie pomagają w walce z chronicznym zmęczeniem.

Regularne ćwiczenia mogą przynieść następujące korzyści:

• zwiększenie elastyczności mięśni,
• złagodzenie odczucia zmęczenia,
• usprawnienie codziennego funkcjonowania,
• redukcja stresu mięśniowego,
• poprawa ogólnego samopoczucia.

Skurcze, drętwienie i bóle napięciowe

Skurcze mięśni to nieprzyjemne i bolesne doznania, które mogą występować z różnych powodów, takich jak:

• niedobór magnezu,
• nadmierny wysiłek fizyczny.

Drętwienie ciała najczęściej wynika z ucisku na nerwy, który jest spowodowany napiętymi mięśniami. Bóle napięciowe charakteryzują się permanentnym dyskomfortem oraz niezwykle uporczywym napięciem w obrębie mięśni.

Aby złagodzić te dolegliwości, warto rozważyć:

• elektrostymulację,
• regularną fizjoterapię,
• suplementację magnezu.

Suplementacja magnezu przynosi wymierne korzyści – nie tylko zmniejsza ryzyko skurczów, ale też przyczynia się do obniżenia odczuwanych bólów mięśniowych, wspierając jednocześnie ich prawidłowe funkcjonowanie.

Jak napięcie mięśniowe wpływa na zdrowie?

Zwiększone napięcie mięśniowe może negatywnie wpływać na nasze zdrowie. Przyczynia się do powstawania różnych wad postawy, takich jak skolioza czy lordoza. Utrzymujące się spięcie ogranicza elastyczność mięśni, co z kolei może prowadzić do problemów z krążeniem krwi. Efektem tego mogą być uczucie zmęczenia oraz ból w ciele.

Co więcej, długoterminowe napięcie oddziałuje na nasz układ nerwowy. Może skutkować:

• zaburzeniami równowagi,
• koordynacji,
• trudnościami w chodzeniu.

To wszystko w konsekwencji zwiększa ryzyko upadków oraz urazów. Dlatego tak istotne jest, aby skutecznie zarządzać napięciem mięśniowym, co ma kluczowe znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania organizmu oraz poprawy jakości życia.

Ryzyko powstawania wad postawy

Zwiększone napięcie mięśniowe może znacząco wpłynąć na pojawienie się wad postawy. Dzieje się tak, gdy mięśnie oraz stawy są nierównomiernie obciążone, prowadząc do asymetrii w ciele. Utrzymywanie chronicznego napięcia sprawia, że nasze ciało staje się sztywne, co z kolei powoduje różnorodne zniekształcenia biomechaniczne. Takie zmiany nie tylko utrudniają zachowanie prawidłowej postawy, ale mogą również przyczyniać się do odczuwania bólu. Dlatego właśnie, zarówno korekcja postawy, jak i odpowiednia terapia fizjoterapeutyczna, odgrywają niezwykle ważną rolę w zapobieganiu problemom związanym z nieprawidłowymi nawykami postawy.

Pogorszenie krążenia krwi i elastyczności mięśni

Wzmożone napięcie mięśniowe wpływa negatywnie na krążenie krwi, co ogranicza transport tlenu do tkanek i obniża elastyczność mięśni. Takie niedostateczne ukrwienie sprzyja odczuwaniu bólu i prowadzi do przewlekłego zmęczenia mięśni.

Istnieje wiele skutecznych sposobów na poprawę krążenia i elastyczności:

• masaży,
• ćwiczeń rozciągających,
• terapii ciepłem,
• fali uderzeniowej,
• laseroterapii.

Stosowanie tych metod regularnie może znacząco wspierać przepływ krwi oraz elastyczność tkanek mięśniowych.

Wpływ na układ nerwowy i funkcjonowanie organizmu

Napięcie mięśniowe ma znaczący wpływ na nasz układ nerwowy, prowadząc do problemów z równowagą, koordynacją i chodzeniem. Często przewlekłe zwiększone napięcie występuje u osób z różnymi schorzeniami neurologicznymi oraz po kontuzjach, co znacząco wpływa na ich codzienne funkcjonowanie.

W rehabilitacji pomocne są różnorodne metody, takie jak:

• NDT Bobath,
• metoda Vojty,
• elektrostymulacja.

Te techniki mogą skutecznie przyczynić się do redukcji napięcia mięśniowego, co z kolei umożliwia poprawę funkcji nerwowo-mięśniowych.

Dzięki tym działaniom możliwe jest odzyskanie właściwej koordynacji ruchowej oraz stabilizacji układu nerwowego. Takie podejście ma kluczowe znaczenie dla podnoszenia jakości życia osób borykających się z tymi schorzeniami.

Jak zmniejszyć napięcie mięśniowe domowymi sposobami?

Zmniejszenie napięcia mięśniowego można osiągnąć na wiele sposobów w domowych warunkach, zwłaszcza dzięki regularnym ćwiczeniom rozciągającym i stretchingowi. Te aktywności nie tylko podnoszą elastyczność mięśni, ale również pomagają zredukować uczucie sztywności. Warto codziennie wprowadzać techniki oddechowe oraz relaksacyjne, które skutecznie obniżają stres i napięcie w ciele.

• joga,
• medytacja,
• tai chi,
• ciepłolecznictwo,
• odpowiednia ilość snu.

Ciepłolecznictwo, obejmujące na przykład kąpiele w ciepłej wodzie lub okłady, przynosi ulgę w bólu i łagodzi spięte mięśnie. Odpowiednia ilość snu oraz regeneracja mają istotny wpływ na odbudowę tkanek mięśniowych. Nie mniejszą rolę odgrywa dieta, w której warto uwzględnić suplementację magnezu, aby wspierać prawidłowe funkcjonowanie mięśni. Nawodnienie organizmu także jest istotne, gdyż niedobór płynów może prowadzić do wzrostu napięcia. Ponadto, korzystanie z maty do akupresury czy wałka do masażu umożliwia samodzielne rozluźnienie mięśni, co poprawia krążenie i zmniejsza ból.

Te wszystkie domowe metody tworzą skuteczny zestaw technik, które pomagają łagodzić napięcie mięśniowe, eliminując potrzebę sięgania po środki farmakologiczne.

Ćwiczenia rozciągające i stretching

Ćwiczenia rozciągające, w szczególności stretching statyczny, odgrywają kluczową rolę w redukcji napięcia mięśniowego. Tego rodzaju aktywność polega na stopniowym wydłużaniu mięśni, co przyczynia się do zwiększenia ich elastyczności oraz sprzyja relaksacji. Regularne włączanie stretchingu do swojej rutyny może znacząco zredukować sztywność mięśni oraz złagodzić ból, który często towarzyszy nadmiernemu napięciu.

Dodatkowo stretching jest instrumentalny w utrzymaniu prawidłowej postawy ciała oraz w zapobieganiu powrotom napięcia. Korzystanie z tych ćwiczeń przynosi wiele korzyści, takich jak:

• wzrost elastyczności mięśni,
• redukcja bólu,
• łagodzenie sztywności,
• poprawa postawy ciała,
• łatwość wykonywania w domu.

Ta dostępność sprawia, że stretching stanowi doskonałą metodę zarówno profilaktyki, jak i terapii w kontekście napięcia mięśniowego.

Techniki oddechowe i relaksacyjne

Techniki oddechowe, takie jak głębokie oddychanie przeponowe, znacząco poprawiają dotlenienie organizmu, wprowadzając ukojenie do układu nerwowego, co przyczynia się do redukcji napięcia mięśniowego. Progresywna relaksacja mięśni, polegająca na naprzemiennym napinaniu i rozluźnianiu różnych grup mięśni, przyczynia się do zmniejszenia ich sztywności oraz zwiększenia elastyczności.

Medytacja oraz różnorodne techniki relaksacyjne skutecznie łagodzą stres, który niejednokrotnie prowadzi do narastającego napięcia w ciele. Regularne praktykowanie ćwiczeń oddechowych oraz metod relaksacyjnych korzystnie wpływa na samopoczucie, a dodatkowo chroni przed długotrwałym napięciem mięśniowym.

Jakie profesjonalne metody pomagają obniżyć napięcie mięśni?

Profesjonalne metody redukcji napięcia mięśniowego obejmują szereg technik, takich jak:

• masaż,
• terapia manualna,
• ćwiczenia rozciągające,
• ćwiczenia wzmacniające,
• elektrostymulacja,
• fala uderzeniowa.

Te podejścia skutecznie relaksują mięśnie i łagodzą ból, przynosząc ulgę. W ramach fizjoterapii łączy się ćwiczenia, co przyczynia się do poprawy elastyczności oraz funkcji mięśni.

Warto również wspomnieć o:

• fototerapii,
• laseroterapii,
• mobilizacji tkanek,
• osteopatii,
• akupresurze,
• akupunkturze.

Fototerapia i laseroterapia przyspieszają procesy gojenia i łagodzą stany zapalne, podczas gdy mobilizacja tkanek oraz osteopatia wpływają na lepszą ruchomość stawów i tkankek miękkich.

Techniki relaksacyjne, takie jak metoda Energii Mięśniowej (MET), skutecznie angażują się w rozluźnianie napiętych grup mięśniowych. Szeroki asortyment narzędzi, takich jak mata do akupresury, kinesiotaping czy wałek do masażu, może wspierać proces terapeutyczny. Umożliwiają one samodzielne rozluźnianie mięśni oraz poprawę krążenia.

Te różnorodne metody można stosować zarówno osobno, jak i w kombinacji, w zależności od przyczyn i stopnia napięcia mięśniowego.

Jak farmakologicznie leczyć wzmożone napięcie mięśniowe?

Leczenie farmakologiczne mające na celu złagodzenie wzmożonego napięcia mięśniowego opiera się przede wszystkim na zastosowaniu leków rozluźniających mięśnie. Te preparaty skutecznie łagodzą zarówno skurcze, jak i napięcia mięśniowe. Do najczęściej stosowanych środków należą:

• Tolperyzon,
• Baklofen,
• toksyna botulinowa.

Tolperyzon wpływa na ośrodkowy układ nerwowy, co skutkuje zmniejszeniem napięcia mięśni szkieletowych. Natomiast Baklofen, działający jako agonista receptorów GABA, hamuje odruchy rdzeniowe i redukuje napięcie, szczególnie w przypadkach spastyczności związanej z schorzeniami neurologicznymi.

Toksyna botulinowa potrafi nieco inaczej – blokuje uwalnianie acetylocholiny w synapsach nerwowo-mięśniowych, co prowadzi do selektywnego rozluźnienia mięśni. Zazwyczaj podawana jest w sytuacjach przewlekłych oraz przy lokalnych skurczach.

Niezwykle istotne jest, aby takie leczenie farmakologiczne odbywało się pod dokładnym nadzorem lekarza. Wymaga to precyzyjnego dostosowania dawkowania oraz monitorowania potencjalnych skutków ubocznych. Ponadto, leczenie farmakologiczne często łączy się z rehabilitacją, co znacząco zwiększa jego skuteczność i przyczynia się do poprawy funkcji mięśni.

Jak zapobiegać napięciu mięśni podczas codziennych aktywności?

Aby skutecznie zapobiegać napięciu mięśniowemu w trakcie codziennych czynności, ważne jest utrzymywanie właściwej postawy oraz stosowanie ergonomicznych zasad w pracy. Takie podejście pozwala znacznie ograniczyć obciążenie mięśni.

Regularne uprawianie sportu, takie jak:

• pływanie,
• Nordic Walking,
• innych sportów.

nie tylko wzmacnia siłę mięśni, ale także poprawia ich elastyczność.

Dobrą praktyką jest również:

• robienie częstych przerw,
• zmiana pozycji,
• unikanie długiego siedzenia.

To prosty sposób na uniknięcie sztywności oraz nadmiernego obciążenia. Oprócz tego, dbanie o zdrowy styl życia, który obejmuje zrównoważoną dietę oraz odpowiednie nawodnienie, wspiera naturalne funkcje mięśni, a tym samym redukuje ryzyko napięcia mięśniowego.

Czy dzieci i dorośli powinni inaczej postępować przy napięciu mięśni?

Postępowanie w przypadku napięcia mięśniowego różni się znacznie w zależności od wieku pacjenta, co jest wynikiem odmiennych potrzeb terapeutycznych.

W terapii dzieci najczęściej stosuje się metody rehabilitacyjne, takie jak:

• NDT Bobath,
• Vojty.

Te podejścia skutecznie redukują wzmożone napięcie mięśniowe oraz wspierają rozwój funkcji motorycznych.

Natomiast dorośli oraz osoby starsze korzystają z technik fizjoterapeutycznych, które są odpowiednio dostosowane do ich specyficznych wymagań. Do popularnych metod należą:

• różne ćwiczenia,
• terapia manualna,
• leczenie farmakologiczne.

Te metody mogą wspierać redukcję napięcia.

Przywrócenie równowagi mięśniowej oraz poprawa jakości życia wymagają indywidualnego podejścia do każdego pacjenta. Terapie dla dorosłych z reguły łączą aktywność fizyczną z użyciem leków rozluźniających, natomiast w przypadku dzieci najistotniejsza jest stymulacja prawidłowych wzorców ruchowych.